Οι παράλογες ιδέες μας

Ο Ψυχολόγος Albert Ellis, ο δημιουργός της λογικο-θυμικής θεραπείας της συμπεριφοράς, υποστήριζε πως οι άνθρωποι γεννιούνται με τη δυνατότητα να κάνουν λογικές και σωστές σκέψεις αλλά και παράλογες ή διεστραμμένες σκέψεις. Θεωρούσε λοιπόν, πως αφού εμείς δημιουργούμε και ελέγχουμε τις παράλογες σκέψεις μας, κατά κάποιον τρόπο δημιουργούμε έτσι και τις διαταραχές του συναισθήματος μας. Ταυτόχρονα, αυτό σημαίνει πως εμείς έχουμε και τη δύναμη να ελέγξουμε την συναισθηματική μας μοίρα.

Κατά τον Ellis, οι απόλυτες σκέψεις αποτελούν την καρδιά της ανθρώπινης δυστυχίας, επειδή τον περισσότερο καιρό αυτές οι πεποιθήσεις, εμποδίζουν τους ανθρώπους να επιδιώξουν τους στόχους και τους σκοπούς τους. Σήμερα θα δούμε μαζί μερικές από τις «παράλογες ιδέες» που δυσχεραίνουν τη ζωή του ανθρώπου και προκαλούν ψυχικές διαταραχές κατά τον Ellis.

Η ιδέα ότι είναι απολύτως απαραίτητο να αγαπιέται και να εκτιμάται κανείς από κάθε σημαντικό πρόσωπο στο περιβάλλον του.
Αυτό είναι παράλογο, διότι το άτομο μπορεί να μην αγαπηθεί από όλα τα πρόσωπα και άρα η προσδοκία να μην εκπληρωθεί.

Η ιδέα ότι για να αξίζει κάποιος θα πρέπει να είναι ικανός, επαρκής και επιτυχής σε όλα.
Αυτή η ιδέα είναι παράλογη, γιατί είναι αδύνατον κάποιος να είναι σε όλα όσα κάνει επιτυχής.

Η ιδέα ότι οι άνθρωποι που μας έχουν δυσαρεστήσει είναι απορριπτέοι και γενικά κακοί και γι’ αυτό πρέπει να τιμωρηθούν για τις πράξεις τους.
Η ιδέα αυτή είναι παράλογη γιατί η τιμωρία δεν οδηγεί πάντα σε καλύτερη συμπεριφορά.

Η ιδέα πώς είναι τρομερά καταστροφικό να μην γίνονται τα πράγματα όπως τα θέλει κανείς.
Η ιδέα αυτή είναι παράλογη γιατί στην πραγματικότητα δεν γίνονται όλα όπως τα θέλει κανείς.

Η ιδέα πως η δυστυχία είναι αποτέλεσμα εξωτερικών παραγόντων, τα οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει.
Αυτή η ιδέα είναι παράλογη γιατί στην πραγματικότητα τα αρνητικά συναισθήματα προκαλούνται από τον τρόπο που επεξεργαζόμαστε τα γεγονότα που μας συμβαίνουν. Μία τέτοια ιδέα αυξάνει τα αρνητικά συναισθήματα του ατόμου και δημιουργεί την αίσθηση του αβοήθητου.

Η ιδέα πως αν κάτι είναι επικίνδυνο ή βλαβερό, αυτό πρέπει να απασχολεί συνέχεια τη σκέψη του ανθρώπου.
Αυτό είναι παράλογο, γιατί με το να σκέφτεται κάποιος συνέχεια το γεγονός, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός. Απεναντίας πολλές φορές, η συνεχής ενασχόληση με την επικινδυνότητα του γεγονότος μπορεί να μη βοηθάει το άτομο να βρει τρόπους αντιμετώπισης.

Η ιδέα πως είναι πιο εύκολο να αποφύγει κανείς τις δυσκολίες και την προσωπική ευθύνη, παρά να τις αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο.
Αυτό είναι παράλογο γιατί η αποφυγή εμποδίζει τη λύση των προβλημάτων.

Η ιδέα πως οι άνθρωποι είναι απαραίτητο να έχουν πάντα την υποστήριξη ενός ισχυρότερου για να είναι επιτυχείς.
Αυτό είναι παράλογο γιατί οδηγεί σε πλήρη εξάρτηση από τους άλλους και σε απώλεια της ατομικότητας.

Η ιδέα πως οι προηγούμενες εμπειρίες και τα γεγονότα στη ζωή ενός ατόμου καθορίσουν την τωρινή του συμπεριφορά και δεν μπορούν να αλλάξουν.
Αυτό είναι παράλογο γιατί μπορεί οι προηγούμενες εμπειρίες να επηρεάζουν την τωρινή μας συμπεριφορά αλλά δεν την καθορίζουν απαραίτητα. Μπορούμε να μάθουμε από τις προηγούμενες εμπειρίες και να διαμορφώσουμε διαφορετική τωρινή συμπεριφορά.

Η ιδέα πως πρέπει να στεναχωριόμαστε και να ασχολούμαστε με τα προβλήματα των άλλων.
Αυτή η ιδέα είναι παράλογη γιατί τα προβλήματα των άλλων συχνά δεν έχουν σχέση με εμάς, και η ενασχόληση ή/και η στεναχώρια μας γι’ αυτά δεν βοηθά τους άλλους να βρούνε λύση στο πρόβλημα τους.

Η ιδέα πως για κάθε πρόβλημα υπάρχει η σωστή απάντηση και είναι καταστροφικό εάν κάποιος δεν την ξέρει.
Αυτή η ιδέα είναι παράλογη γιατί δεν υπάρχει η τέλεια λύση για το κάθε πρόβλημα. Αντίθετα πολλές φορές χρειάζεται να πειραματιστούμε σε διάφορες λύσεις, μέχρι να βρούμε αυτή που μας βοηθάει περισσότερο.

Βιβλιογραφία:

Corey, G. (1999). Θεωρία και Πρακτική της Συμβουλευτικής και της Ψυχοθεραπείας, Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα.

Ellis, A. (1988). How to stubbornly refuse to make yourself miserable about anything – Yes, anything! Secaucus, NJ: Lyle Stuart.